ایمنی ساختمان

ایمنی در ساختمان

انواع ساختمان

1_ ساختمان های بتونی

ساختمان هایی هستندکه اسکلت اصلی از بتون آرمه (سیمان ، ماسه، فولاد به صورت میل گرد و آجدار )  استفاده شده باشد در ساختمان های بتونی سقف ها به وسیله تاوه بتونی پوشیده می شود و یا از سقف های تیرچه و بلوک و یا سایر سقف های پیش ساخته استفاده می شود.

مزیت : ساختمان های بتونی مقاومت در برابر زلزله ارتعاش و آتش دارند.چون بتون مقداری نم در خود نگه میدارد این ساختمان ها خنک ترند و امکان ساخت برجهای بلند در آن مقدور است .                  

معایب:هزینه نسبتاً بالا و زمان کار بیشتر برای ساخت.                                                    

2 – اسکلت فلزی                                                                

فوندانسیون بتون مسلح است که در داخل فوندانسیون صفحات فولادی برای قرار گرفتن ستون های فلزی کار می گذارند . برای ساختن ستو ها و پلها از پروفیل های فولاذی استفاده میشود .و برای زیر ستون ها از صفحه فولادی استفاده می شود سقف این ساختمان ها می تواند طاق ضربی و تیرچه بلوک باشد.                            

مزایا :سرعت بیشتر و هزینه کمتر نسبت به ساختمان بتونی  - مقومت در برابر زلزله – عایق صوتی و حرارتی این ساختمان ها به عرض دیوارهای آن بستگی دارد.                                  

معایب : مخصوصاًدر برج ها نسبت به آتش سوزی مقاومت کمتری دارند .                           

3 – ساختمان های مختلط :

به دو صورت

 الف) اسکلت فلزی و سقف بتون یکپارچه

 ب )دیوارها بتونی سقف تیرچه بلوک در هر دو صورت پایه و فوندانسیون معمولاً بتونی است .                                                        

4 – ساختمان های آجری معمولی                                            

معمولاً یک و دو طبقه و در مواردی سه طبقه ساخته می شوند از بتون معمولی و یا حتی خاک و آهک و سنگ برای پایه ها استفاده می شود وزن سقف و طبقات روی دیوارها قرار دارد .                      

مزایا : سهولت ساخت – قیمت مناسب – عدم نیاز به ماشین آلات ساختمانی – عایق بندی مناسب دیوارها نسبت به صدا و گرما – در برابر حریق خطر ریزش ندارد .                            

معایب : مقومت نسبتاً پایین به ارتعاش و زلزله – عدم امکان ساخت طبقات زیاد                    

5 – ساختمان های چوبی یا سنگی : معمولاً در روستا ها استفاده می شود دیوارها ضخیم با استفاده از سنگ و کاهگل و یا گاهی بتو ن می باشد .

مزیت : عایق بندی در دیوارها – سهولت و ارزانی                     

معایب : عدم مقاومت در برابرزلزله  - ضعف در برابر آتش سوزی به دلیل سقف چوبی        

عملیات ساختمانی و رعایت نکات ایمنی

   شروع عملیات ساختمانی صرفا پس از صدور مجوز احداث بنا انجام خواهد شد که شامل بر پا نمودن و نصب اعضای فلزی سازه ,  اجرای سازه های بتنی و سایر اقدامات می باشد که در مجلد دوازدهم مقررات ملی ساختمان به تفضیل آمده است .

ضمنا مالک , مالکین و ذینفعان و همچنین پیمانکاران و انبوه سازان موظفند اقدامات ذیل را به منظور حفظ و تامین ایمنی عمومی به عمل آورند :

1 – کلیه اشخاص حقیقی یا حقوقی صدر الذکر , مسئول اجرای مقررات ایمنی و تامین حفاظت از بروز حادثه در حین انجام کار یا عملیات خواهند بود

2 – مالک یا بهره بردار یا پیمانکار برای تامین حفاظت , سلامت و بهداشت کارگران در محل کار وسایل و امکانات لازم را تهیه و در اختیار آنها قرار داده و بر نحوه استفاده از وسایل و رعایت مقررات نظارت می نماید .

3 – در صورت احتمال وقوع حادثه و یا فرو ریختن ابنیه احداثی و یا در حال تخریب , مالک موظف است فورا کار را متوقف , کارگران را از محل کار دور و نسبت به رفع خطر اقدام نماید .

4 – مسدود یا محدود نمودن پیاده رو ها , معابر عمومی و سایر فظاهای عمومی برای انبار کردن مصالح و یا انجام عملیات ساختمانی با رعایت موارد زیر امکان پذیر می باشد

الف ) وسایل , تجهیزات و مصالح ساختمانی باید در جایی قرار داده شوند که حوادثی برای عابرین , وسایل نقلیه , تاسیسات عمومی و ساختمان های مجاوربوجود نیاوردند .

وسایل فوق شب ها نیز باید بوسیله علایم درخشان و چراغ های قرمز احتیاط مشخص شوند .

ب ) در مواردی که پایه های داربست در معابر عمومی قرار گیرد , باید با استفاده از وسایل موثر از جا به جا شدن و حرکت پایه های آن جلوگیری شود .

ج ) هنگامی که بر اثر انجام عملیات ساختمانی خطری متوجه رفت و آمد عابرین یا وسایل نقلیه های که در حال تردید هستند , باید موارد زیر رعایت گردد :

1- گزارش یک یا چند نفر نگهبان با پرچم اعلام خطر

2- نصب چراغهای چشمک زن یا علایم شبرنگ

 3- نصب علائم آگاهی دهنده و وسایل کنترل مسیر

4- ایجاد سازه های حفاظتی محصور کننده

د ) بر روی محل های حفاری در معابر عمومی , باید یک پل موقت عبور عابر پیاده با مقاومت لازم ایجاد شود و در صورتی که حفاری در خیابان باشد باید موقتا پلی با مقاومت کافی جهت عبور و مرور وسایل نقلیه نیز ایجاد شود .

ه ) کلیه پرتگاه ها در کارگاه ساختمانی , محوطه اطراف آن وفضاهای عمومی که احتمال خطر سقوط افراد در آن وجود دارد ، باید تا زمان پوشیده و محصور شدن نهایی یا نصب حفاظ ها و نرده های دائم و اصلی به وسیله پوشش ها یا نرده های حفاظتی محکم و مناسب به طور موقت حفاظت گردند .

همچنین چنانچه احتمال سقوط و ریزش ابزار کار یا مصالح ساختمانی وجود داشته باشد , باید نسبت به نصب پا خوره های مناسب اقدام گردد .

و ) بار گذاری بیش از حد ایمنی بر روی هر گونه اسکلت , چوب بست , حفاظ , نرده , پوشش های موقتی , سر پوش دهانه ها و گذرگاه ها و نظایر آنها مجاز نیست .

نردبان

نردبانها ابزار ساده ای برای دست یابی به ارتفاعات و سطوح بالاتر می باشند که اگر از آنها به درستی استفاده و مراقبت نماییم، برای سالهای زیادی قابل استفاده خواهند بود. نردبانها از مواد اولیه متفاوت و در طراحی های متنوعی ساخته می شوند و در همه اشکال، اندازه ها موجود بوده و در صنایع گوناگون نیز موارد استعمال متنوعی دارند.   

عمده ترین خطر هنگام استفاده از نردبانها، سقوط می باشد که در نتیجه انجام یک سری اعمال و شرایط ناایمن ایجاد می گردد که از جمله آنها می توان به موارد ذیل اشاره نمود:    

الف- موقعیت نامناسب نردبان نسبت به محل کار فرد ومصرف کننده آن

ب- ایستادن فرد بر روی پله های بالایی نردبان که منجر به برهم خوردن تعادل وی می شود

ج- گذاشتن نردبانها بر روی سطح ناپایدار و بی ثبات

چ- افزودن ارتفاع نردبان بوسیله قراردادن جعبه یا بشکه در زیر پایه های آن ممنوع است .

ح-  دو نردبان کوتاه نباید بهم متصل و بجای نردبان بلند بکار برده شود‎

روش صحیح کاربرد نردبانها.

- نردبانها را در زاویه ای قرار دهید که به ازای هر 4 فوت طول نردبان (2/1 متر)، معادل یک فوت (3/0 متر) از دیوار فاصله داشته باشند؛ یعنی باید فاصله پای نردبان از پای دیوار، یک چهارم طول نردبان باشد.

 - در هر زمان تنها یک نفر مجاز به بالا رفتن از نردبان می باشد.

- نردبان یکطرفه بیش از ده متر ممنوع است  

- افرادی که از نردبانها استفاده می کنند باید از کفشهای مقاوم در مقابل سرخوردگی استفاده کنند.

- همواره از خطوط انتقال نیرو دوری نموده و حداقل 3 متر از آنها فاصله داشته باشید، اگر ولتاژ بیش از 57000 ولت است، فاصله ایمنی 5 متر می باشد و در زمان لازم، ضرورتاً از نردبانهای با ریلهای نارسانا استفاده کنید، در این موقع پوشیدن لباس محافظ و کفش های با کفهای لاستیکی نیز توصیه می گردد.

- استفاده از کفشک برای جلوگیری از سرخردن و حفظ تعادل نردبان توصیه می شود

- نردبان باید طوری قرارگیرد که سطح بالایی آن حداقل 3 فوت (ا متر) بالاتر از تکیه گاه بالایی باشد که این قسمت بعنوان دستگیره ای برای پیاده شدن بر روی بام، داربست و... بکار می ورد.

انواع نردبانها

نردبانهای چوبی

این نردبانها از چوب با وزن مخصوص بالا (و ‌البته چوبهای بدون لبه ها و تراشه های تیز) ساخته شده اند.

مزایای نردبانهای چوبی:

برخی از نردبانهای چوبی نیز با روغن خاصی پوشیده می شوند که از نظر پوشش دهی، مناسب می باشد . اما مشکلی که ایجاد می کند آن است که نردبان چوبی را در مقابل جریان الکتریسیته ، رسانا می سازد که این امر باعث وارد شدن خدشه به یکی از مزایای اصلی نردبانهای چوبی می گردد.

نردبان های فایبر گلاس:

جنس اولیه آنها از نوعی ماده مصنوعی می باشد که در حالت خشک جریان الکتریسیته را عبور نمی دهد .

مزایای نردبانهای فایبرگلاس

. فایبر گلس در زیر نور خورشید و یادر کنار منابع تولید گرما خشک نشده و پوسته پوسته نمی گردد . فایبر گلس از جمله مواد متراکم بوده و نسبت به فلزات گرمای کمتری را هدایت می کند ، هچنین می تواند در برابر تماس کوتاهی با درجه حرارتهای بسیار بالا مقاومت نماید

نردبانهای آلومینیومی:

نردبانهای آلومینیومی به دو دسته تقسیم می شوند که شامل نردبانهای با ریلهای یکپارچه و نردبانهای با ریلهای نواری شکل می باشد .

ایمنی  پلکان:

1: کلیه‌ پلکان‌ها - سکوها -  و پاگردها باید استحکام‌ کافی‌ داشته‌ و تحمل‌ فشار و سنگینی‌ بارهای‌ عادی‌ را داشته‌ باشد

2: پلکان‌ها و سکوهایی‌ که‌ از مصالح‌ مشبک‌ ساخته‌ شده‌اند ابعاد چشمه‌های‌ آن‌ نباید از 25 میلیمتر تجاوز نماید تا اشیاء متفرقه‌ امکان‌ سقوط‌ از آنرا نداشته‌ باشد.

3: عرض‌ پلکان‌ها به‌ استثنای‌ پلکان‌های‌ سرویس‌ و یا امدادی‌ نباید در هیچ‌ مورد از 90 سانتیمتر کمتر باشد.

4: اختلاف‌ سطح‌ بین‌ دو پاگرد نباید هیچگاه‌ از 70/3 متر تجاوز کند.

5: پاگردهایی‌ که‌ در فواصل‌ پلکان‌ها قرار دارند باید وسعتی‌ در حدود 10/1 متر در جهت‌ پلکان‌ یا بیشتر به‌ تناسب‌ عرض‌ پلکان‌ داشته‌ باشند.

6: در تمام‌ طول‌ پلکان‌ها یک‌ فاصله‌ عمودی‌ آزاد در حدود قد انسان‌ باید منظور شود این‌ فاصله‌ آزاد نباید کمتر از 20/2 متر از سطح‌ هر پله‌ به‌ موازات‌ دیوار پله‌ باشد.

7: غیر از پلکانهای‌ سرویس‌ و یا امدادی‌ عرض‌ هر پله‌ بدون‌ محاسبه‌ حاشیه‌ یا برآمدگی‌ آن‌ نباید از33سانتیمتر کمتر باشد و ارتفاع‌ پله‌ بین‌ 14 تا 20سانتیمتر خواهد بود.

8: کلیه‌ پلکان‌ها بایستی‌ از طرف‎پرتگاه‌ به‌وسیله‌ نرده‌های‎مخصوص‎پلکان‎حفاظت‌ شوند.

9: پلکان‌هایی‌ که‌ بیش‌ از 25/2 متر عرض‌ دارند بایستی‌ علاوه‌ بر نرده‌های‌ کناری‌ با یک‌ نرده‌ دستی‌ میانه‌ نیز مجهز باشند.

10: ارتفاع‌ نرده‌های‌ پلکان‌ از لبه‌ هر پله‌ نبایستی‌ از 75 سانتیمتر کمتر باشد و در صورتی‌ که‌ از این‌ نرده‌ها به‌ عنوان‌ نرده‌های‌ دستی‌ استفاده‌ شود بلندی‌ آن‌ نباید از 85 سانتیمتر تجاوز کند.

11: مدخل‌ پنجره‌هایی‌ که‌ در پاگردهای‌ پلکان‌ باز می‌شود در صورتی‌ که‌ پهنای‌ آنها بیش‌ از 30 سانتیمتر و فاصله‌ با سطح‌ پاگرد کمتر از 90 سانتیمتر باشد بایستی‌ به‌وسیله‌ نرده‌ حفاظت‌ شوند.

12: حداکثر شیب‌ مجاز برای‌ (راهروهای‌ شیب‌ دار) رامپ‌ مورد استفاده‌ افراد 10 درجه‌ است‌. این‌ رامپ‌ها باید با کلیه‌ شرائطی‌ که‌ در مورد پلکان‌ها منظور می‌شود از حیث‌ ساختمان‌ و عرض‌ و نرده‌ و غیره‌ مطابقت‌ داشته‌ باشد.

ایمنی رنگ

طبق استاندارد هر رنگ دارای کاربرد ویژه ای بوده و در موارد خاصی بکار می رود.

قرمز : رنگ قرمز علامت توقف (کلیدهای توقف اضطراری) و تجهیزات پیشگیری و مبارزه با حریق مانند جعبه های هشدار دهنده،سطلهای شن و ... را نشان می دهد.

نارنجی : این رنگ برای نشان دادن خطر بکار می رود. مثلابرای نشان دادن قسمتهای متحرک ماشین که می تواند ایجاد له شدگی،بریدگی و ... بکند و نیز اگر حفاظ ماشین برداشته شود با این رنگ نشان می دهند.

سبز : برای نشان دادن راههای تخلیه،نجات،پستهای کمکهای اولیه،اجازه عبور وسایل نقلیه و بطور کلی معرف تاسیست حفاظتی است. رنگ سبز یعنی رنگ ایمنی.

آبی : از آنجاییکه آبی رنگ اصلی هشدار دادن می باشد برای نشان دادن خطر بکار می رود. کاربرد آن شامل برچسب زدن برای هشدار دادن به منظور جلوگیری از شروع و به راه افتادن ماشین هایی که تحت تعمیر بوده و کارگر در آنها مشغول بکار می باشد.

زرشکی (ارغوانی ): برای مشخص کردن خطر تابش اشعه هایی نظیر ایکس،آلفا،بتا،گاما،پروتون و ... بکار می رود. این رنگ به همراه پره های شکسته شده در یک زمینه زرد برای نشان دادن اتاقها و محلهایی است که در آنجا مواد رادیواکتیو ذخیره یا جابجا می شود.

زرد: برای نشان دادن احتیاط،مخاطرات فیزیکی نظیر برخورد،سر خوردن،افتادن و ماندن بین چیزی بکار میرود.

سیاه و سفید : برای راهروهای رفت و آمد و خطوط جهت یابی بکار می رود.

سیاه و زرد : برای نشان دادن مسیر حرکت وسایل نقلیه مثل لیفتراک بکار میرود.